اقتصاد پایدار در شرکت های بزرگ و سازمان ها

حرکت به سوی توسعه ی پایدار می تواند برای کشور های در حال توسعه نوعی جایگاه ویژه محسوب شود. حمل و نقل پایدار، کشاورزی پایدار،  شهر پایدار، صنایع پایدار، ساز مان های پایدار ، کسب و کار پایدار و… بعضی از ابعاد توسعه ی پایدار هستند. اقتصاد یکی از سه شاخص کلیدی در توسعه ی پایدار است. اجرا و برقراری برنامه های توسعه ی پایداری در سازمان ها و کسب و کار ها، بخش اعظمی از اقتصاد پایدار را در بر خواهد گرفت.

توسعه ی پایدار و اقتصاد

نظریه های اقتصادی پیشنهاد می دهند، اولویت های محیط زیست باید به سمت حفاظت خودکار سوق داده شود.  [1]از طرفی ایجاد و استفاده از ابزارهای صرفاً اقتصادی در تصمیم گیری مدیران، بدون در نظر گرفتن فاکتورهای زیست محیطی (مثلا، تنوع زیستی، بدون اینکه عملکرد آن در اکوسیستم را درک کرده باشیم) می تواند مسبب برنامه ای فاجعه بار شود. به طور کلی، قوانینی که تحت آن بتوان نسبت به محیط زیست خدمات و حمایت متقابل انجام داد بسیار محدود است. در واقع شرایط برای برقراری تعادل زیست محیطی بیشتر استثناء است نه قانون. بنابراین اعتقاد به پایداری در پیاده سازی توسعه ی پایدار لازم و ضروری بنظر می رسد. اقتصاد رشته ایست که سابقه ی طولانی در استفاده از مدل های ریاضی دارد. اولین حسی که در مورد مسایل و مشکلات توسعه ی پایدار و ترکیب آن با اقتصاد به ذهنمان می رسد، شکست در بازار است. [2]

دست یابی به توسعه ی پایدار بدون حضور اقتصاد که یکی از ارکان اصلی آن است با شکست مواجه می شود. برای ادغام و دست یابی به نتایج کارآمد میان این دو حوزه می توان از منطق بده بستان (Trade-off) برای تصمیم گیری بهره برد. چرا که ممکن است در نظر اول بعضی مبادلات متوازن و یکسان نباشند امّا نتیجه ی نهایی تعادل (زیست محیطی، اقتصادی و …) در بلند مدت را خواهد بود. توسعه و پیشرفت گردشگری، کشاورزی، فرهنگی و حتی صنعتی بعضی کشورها موفقیت این رویکرد را تایید می کند. تصمیماتی که در ابتدا بنظر می رسید صرفه ی اقتصادی ندارند. پس از چند سال به سود دهی رسیدند.

توسعه ی پایدار در سازمان

سازمان های توسعه پایدار از طریق اجرای مسولیت های زیست محیطی می توانند به تلفیقی از منافع اقتصادی و فرهنگی دست یابند. اخیراً حفظ محیط زیست طبیعی به یک مسئله استراتژیک کلیدی در همه ی جوامع و کسب و کارها تبدیل شده است. سازمان ها از طریق اجرای استراتژی های “توسعه ی پایدار” می توانند در جهت حفظ اکوسیستم و انجام مسئولیت های زیست محیطی تلاش کنند. استقرار این استراتژی ها در میان مدت سبب دستیابی به تمایز و کسب جایگاه ویژه و در بلند مدت، مزیت رقابتی را در پی خواهد داشت. هم چنین سازمان ها با اجرای این سیاست ها نوعی رهبری هزینه ای را بدست می آورند.  [3]این ویژگی ها در بازار سراسر تغییر و رقابتی امروز دارای اهمیت بسیار بالایی هستند.

توسعه ی پایدار در  شرکت های بزرگ و سازمان ها این گونه تعریف می شود:

“فعالیت های داوطلبانه ی یک شرکت و دارا بودن نگرانی ها و مسولیت های اجتماعی و زیست محیطی در عملیات کسب و کار و در تعامل با سهامداران و منافع سازمان”. [4]

این رویکرد ها راهی است به سوی توسعه ی پایدار مطابق با اهداف و مقاصد و البته هماهنگ با استراتژی سازمان. سازمان ها برای پیاده سازی و اجرای استراتژی های توسعه ی پایدار و بصرفه بودنشان نیاز به نوعی انگیزه و پاداش دارند. در واقع با تشریح این مزایا برای مدیران و سهامداران می توان به ثمربخشی این روند امیدوار بود.

برخی موفقیت های زیست محیطی که سازمان ها بعد از پیاده سازی این استراتژی ها می توانند به آن ها دست یابند:

• صرفه جویی در مصرف انرژی
• حفظ منابع طبیعی
• کاهش آلودگی
• کاهش ضایعات و پسماند های و …

انگیزه های اقتصادی سازمان ها برای پیاده سازی توسعه ی پایدار به شرح زیر است:

• بالا رفتن چابکی سازمان با استفاده از روش های ارتباطی نوین
• کاهش هزینه ای از محل صرفه جویی های انرژی
• درآمد زایی از طریق سایر فعالیت ها مانند: الگو برداری و پیاده سازی دیگر سازمان ها و کسب و کار های کوچک
• کسب مجوز های اجتماعی و همکاری شایسته و سزاوار از این طریق در بخش های بازاریابی و …

فشارهای قانونی و نظارتی:

بعضی کشورهای پیشرفته قوانین و استانداردهایی برای دستیابی بهتر به توسعه ی پایدار وضع کرده اند. بعضی قوانین ایالات متحده برای این منظور شامل: قانون هوای پاک، قانون حفاظت از منابع و بهبود، قانون آب پاک و …

توسعه ی پایدار در کسب و کار

تعاریف کسب و کار پایدار:

• کسب و کار پایدار، شیوه های کسب و کاری سازگار با محیط زیست است. برای این منظور که مطمئن شوید همه فرآیندها، محصولات و فعالیت های تولیدی به اندازه کافی به نگرانی های زیست محیطی فعلی می پردازد یا خیر. البته پرداختن به این مسائل در همه ی مراحل با در نظر گرفتن سود شرکت امکان پذیر خواهد بود.[5]
• کسب و کار پایدار، یک فرآیند مطابق با نیازهای امروز جهان است. بدون اینکه امکانات و توانایی های نسل های آینده برای رفع نیازهای خود را به خطر بیاندازد.[5]
• در حال حاضر بسیاری از سازمان ها و کسب و کار ها به کمک شبکه های ارتباطی و به منظور ایجاد استراتژی های توسعه پایدار با یک دیگر ادغام شده اند. این سازمان ها یکی از اهداف اصلی خود را کمک به جنبش مسولیت اجتماعی درکسب و کار با در نظر گرفتن الزامات زیست محیطی قرار داده اند.[6]

پیاده سازی و اجرای توسعه ی پایدار در سازمان ها و مراکز اقتصادی مستلزم بکارگیری ابزار و روش های جدیدی است.

برخی از آن ها عبارتند از:

• تلفیق هم زمان خلاقیت و نوآوری در روند ها و جریانات کاری
• حذف مبادلات کاغذی سازمان ها با گشترش امکانات IT
• استفاده از راهکارهای نوین همکاری به کمک تکنولوژی های سبز
• ایجاد فضاها و ارتباطات کاری غیر فیزیکی در بستر IT
• جایگزینی و بهره مندی از انرژی های نو
• سرمایه گذاری در بخش های تحقیق و توسعه و حمایت از طرح هایی در جهت کم کردن کربن
• اعتقاد مدیریت به توسعه ی پایدار و …

در ادامه به تشریح بیشتر توسعه ی پایدار و راهکارهای نوین برنامه های آن خواهیم پرداخت.

منابع:

1. R. H. Coase, (1960), The Problem of Social Cost, Journal of Law and Economics, vol. 3, pp. 1-44.
2. See in particular the useful outline on these issues contained in OECD (2002), Special Session on Biodiversity, Issues Paper, OECD, Paris ENV/EPOC(2002)6

3. (Stead, W.E. & J.G. Stead 1995)